Πώς ελέγχεται η ανδρική γονιμότητα;
Η απάντηση είναι γρήγορα και απλά. Τα ζευγάρια που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά συνήθως ξεκινούν από κάποιες βασικές εξετάσεις, έτσι ώστε να διαπιστώσουν εάν κάποιος από τους δύο έχει προβλήματα γονιμότητας.
H ανδρική γονιμότητα αξιολογείται με τη σύνταξη του σπερμοδιαγράμματος. Το σπερμοδιάγραμμα είναι ο εργαστηριακός έλεγχος του σπέρματος με τον οποίο είναι δυνατό να εντοπιστούν πιθανά προβλήματα γονιμότητας. Η συλλογή του σπέρματος γίνεται είτε στο εργαστήριο με αυνανισμό μετά από αποχή 1-7 ημερών, είτε στο σπίτι, με την προϋπόθεση ότι η μεταφορά του δείγματος στο εργαστήριο θα γίνει μέσα σε 30-45 λεπτά.
Εναλλακτικά, η συλλογή σπέρματος μπορεί να γίνει και μετά από σεξουαλική επαφή με τη χρήση ειδικών προφυλακτικών. Το σπερμοδιάγραμμα συνήθως περιλαμβάνει την φυσική, μακροσκοπική εξέταση και την μικροσκοπική εξέταση.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) οι φυσιολογικές τιμές του σπερμοδιαγράμματος, είναι οι εξής:
Οι αποκλίσεις από τις παραπάνω τιμές του σπερμοδιαγράμματος αξιολογούνται από τον γιατρό έτσι ώστε να δοθεί η κατάλληλη αγωγή για την βελτίωση των χαρακτηριστικών του σπέρματος ή να δοθεί μια κατεύθυνση στο ζευγάρι στην προσπάθειά του να αποκτήσει παιδιά.
Αν και ο αριθμός των σπερματοζωαρίων στο δείγμα είναι σημαντικός, άλλοι παράγοντες όπως η κινητικότητα παίζουν σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση της ανδρικής γονιμότητας και για αυτό το λόγο ο καταλληλότερος άνθρωπος να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα του σπερμοδιαγράμματος είναι ο εξειδικευμένος γιατρός.
Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν το σπέρμα και οι περισσότεροι συνδέονται με τον τρόπο ζωής των ανδρών. Ενδεικτικά, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ ελαττώνουν τη γονιμοποιητική ικανότητα των σπερματοζωαρίων και επηρεάζουν το DNA τους. Η ακτινοβολία του κινητού μετά από πολύωρη χρήση επηρεάζει τη γονιμοποιητική ικανότητα του άνδρα, ενώ οι άνδρες που ζουν με πολύ άγχος παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά σπερματοζωαρίων ανώμαλης μορφολογίας.
Τα στενά εσώρουχα και η χρήση laptop αυξάνουν τη θερμοκρασία στους όρχεις με αρνητικά αποτελέσματα για την ανδρική γονιμότητα, ενώ ουσίες που δίνονται χωρίς συνταγογράφηση συνήθως σε γυμναστήρια ευθύνονται για τη μειωμένη γονιμότητα. Επιπλέον, ζεστά ροφήματα σε πλαστικά ποτήρια απελευθερώνουν τοξικές ουσίες που επηρεάζουν τη σπερματογένεση.
Η συχνή εκσπερμάτιση βοηθά στο να είναι πιο ενεργοποιημένο το ανδρικό γενετικό σύστημα για αυτό και συνίσταται στα ζευγάρια που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδιά να έχουν τακτικές επαφές. Η ατμοσφαιρική ρύπανση και το αυξημένο σωματικό βάρος επίσης επηρεάζουν αρνητικά την ανδρική γονιμότητα. Μια πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ έδειξε επίσης ότι η κατανάλωση σόγιας μειώνει την παραγωγή σπέρματος. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κληρονομικότητα παίζει σπουδαίο ρόλο στο θέμα της γονιμότητας και για αυτό πρέπει να εξετάζονται και πιθανές κληρονόμικές αιτίες μειωμένης γονιμότητας.
Του Δρ. Θεοδόση Αρκουλή,
μαιευτήρος-γυναικολόγου,
ειδικού στην εξωσωματική γονιμοποίηση,
επικεφαλής του Κέντρου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Πειραιά «Μίτωση», www.www.mitosis.gr